Judith Stevens, juriste bij de juridische dienst: “In een notendop komt open disclosure erop neer dat er bij een veiligheidsincident waarbij schade optreedt of nog kan optreden bij de patiënt, snel een open en transparante communicatie moet gebeuren met de patiënt en zijn naasten.”
“Op Vlaams niveau werd een raamwerk open disclosure uitgewerkt door enkele koepelorganisaties, patiëntenverenigingen en de verzekeringssector. We hebben geprobeerd om het eerder theoretische raamwerk te vertalen naar een praktische procedure die voor elke zorgverlener in UZ Leuven toepasbaar is.”
Prof. dr. Dirk De Ridder, directeur kwaliteit: “Een open en eerlijk gesprek aangaan na een patiëntveiligheidsincident is een belangrijk aspect van kwaliteitsvolle én patiëntveilige zorg. Die aanpak zorgt er ook voor dat de patiënt zich erkend voelt. Tijdens een open disclosuretraject is het immers noodzakelijk om ervaringen, emoties en de beleving van de patiënt toe te laten en er aandacht voor te hebben. Ook voor de betrokken zorgverleners kan dat proces een helend effect hebben. Omdat zaken worden uitgesproken in een open sfeer, kan dat rust brengen.”
“Een open en eerlijk gesprek na een incident zorgt ervoor dat de patiënt zich erkend voelt en kan helend werken voor de zorgverlener.”
Prof. dr. Dirk De Ridder, directeur kwaliteit
Gesprek goed voorbereiden
Judith Stevens: “De procedure in UZ Leuven biedt houvast en structuur aan de zorgverlener om het gesprek met de patiënt en zijn naasten aan te gaan. Het is belangrijk om het proces zo snel mogelijk te starten en de verschillende stappen goed te volgen. Het opstarten van open disclosure zal altijd gebeuren door het betrokken staflid, ook als het bijvoorbeeld gaat om een verpleegkundig incident.”
Professor De Ridder: “Een vast stramien volgen helpt bij het welslagen. Zo is het essentieel dat je als zorgverlener het gesprek goed voorbereidt en niet alleen voert. Je neemt altijd een collega-zorgverlener mee die de patiënt of naaste kent en die zo mogelijk een vertrouwensrelatie heeft met de patiënt. Geef tijdens het gesprek enkel feitelijke informatie en vermijd speculaties. Neem vooral een luisterende houding aan en probeer te begrijpen wat de verwachtingen van de patiënt zijn.”
“Communiceer na je gesprek ook met je team, en zeker met je leidinggevende, over de gemaakte afspraken. Vertel wat er gebeurde, hoe het gesprek verliep en welke afspraken er gemaakt zijn.”
“Met open disclosure toont het ziekenhuis aan patiënten dat incidenten helaas kunnen gebeuren, maar dat we ze niet negeren.”
Judith Stevens, juridische dienst
Sorry zeggen mag
Judith Stevens: “Zorgverleners hebben soms ook angst om spijt te betuigen door de vrees voor mogelijke juridische gevolgen. Maar sorry zeggen mag én is belangrijk. De situatie erkennen is een belangrijk aspect van het open disclosure-proces, en je kan dat doen zonder schuld uit te spreken. Tracht daarom termen als ‘schuld’, ‘fout’ of ‘aansprakelijk’ te vermijden. Met open disclosure toont het ziekenhuis aan patiënten dat incidenten helaas kunnen gebeuren, maar dat we ze niet negeren. Door een transparante aanpak zien we trouwens het risico op juridische stappen verminderen.”
Professor De Ridder: “Na het eerste gesprek volgt de verdere analyse van het incident. De ernst van het incident en de context waarbinnen het heeft plaatsgevonden, zullen het aantal verdere gesprekken bepalen. Wanneer de analyse afgerond is, moet je als zorgverlener de conclusies ook meedelen aan de patiënt. Ook mogelijke verbeteracties om gelijkaardige incidenten in de toekomst te vermijden breng je dan ter sprake.”
Meer weten?
- Het open disclosure-raamwerk is een recent gegeven dat sinds dit jaar ook aan bod komt in de opleiding geneeskunde. Voor zorgverleners die al aan de slag zijn, voorziet het ziekenhuis in informatiesessies en een opleidingsvideo. De infosessies starten met een toelichting van het beleid open disclosure en de procedure. Nadien kunnen de deelnemers in gesprek gaan en vragen stellen. Interesse?
Schrijf je in via het leercentrum. - Je vindt alle info verzameld op intranet/opendisclosure.